File Server Nedir?
File server (Dosya Sunucusu), bir bilgisayar ağında, kullanıcıların veya diğer bilgisayarların dosya ve veri paylaşımına olanak sağlayan bir sunucudur. Dosya sunucuları, merkezi bir depolama alanı sunarak, birden fazla kullanıcının veya cihazın aynı dosyalara erişimini, düzenlemesini ve paylaşımını mümkün kılar. Bu tür sunucular, özellikle işyerlerinde veya büyük kuruluşlarda, verilerin merkezi olarak saklanmasını ve yönetilmesini kolaylaştırır.
File Server’ın İşlevleri:
- Merkezi Depolama: Tüm dosyalar merkezi bir sunucuda saklanır, bu sayede veri kaybı riski azaltılır ve dosyalara erişim kolaylaştırılır.
- Erişim Kontrolü: Kullanıcıların hangi dosyalara erişebileceği veya düzenleyebileceği belirlenebilir.
- Yedekleme: Verilerin yedeklenmesi kolaylaşır, bu da veri güvenliği sağlar.
- Paylaşım Kolaylığı: Dosyalar, ağ üzerindeki diğer cihazlarla kolayca paylaşılabilir.
File Server Avantajları ve Dezavantajları
Avantajları
- Merkezi Yönetim: Tüm dosyaların tek bir yerde toplanması, yönetimi ve yedeklenmesi kolaylaştırır.
- Veri Güvenliği: Yetkilendirme ve erişim kontrolü sayesinde, dosyalara kimin erişebileceği kontrol edilebilir.
- Verimlilik: Ağ üzerindeki kullanıcılar arasında dosya paylaşımını hızlandırır.
- Yedekleme ve Kurtarma Kolaylığı: Merkezi olarak saklanan dosyaların yedeklenmesi daha kolaydır.
- Erişim Kontrolü: Dosyalara kimlerin erişebileceği belirlenebilir, bu da veri güvenliğini artırır.
Dezavantajları
- Tek Nokta Arızası Riski: Dosya sunucusu arızalanırsa, tüm kullanıcılar dosyalara erişemez.
- Maliyet: Kurulum ve bakım maliyetleri yüksek olabilir, özellikle büyük ölçekli sistemlerde.
- Bağımlılık: Kullanıcılar, dosya sunucusuna bağımlı hale gelir, bu da sunucu erişiminde sorunlar olduğunda iş akışını etkiler.
- Performans: Aşırı yüklenme durumunda sunucu performansı düşebilir ve bu da erişim hızını etkiler.
- Güvenlik Riskleri: Merkezi bir sunucunun hacklenmesi durumunda, tüm veriler tehlikeye girebilir.
Size kurulumunu göstereceğim file server, Microsoft Windows Server 2022 Datacenter Evaluation üzerinde kurulmuştur.
Evet kuruluma geçelim.
Server Manager -> Manage -> “Add Roles and Features” tıklayarak kuruluma başlıyoruz.
Açılan ekranda direkt “Next” diyerek ilerliyoruz.
Select installation type -> “Role-based or feature-based installation” seçeneğini seçiyoruz. Daha sonra “Next” diyerek ilerliyoruz.
Buradaki seçenekler ne işe yarıyor, hangisini seçmeliyiz?
1. Role-based or feature-based installation: Bu seçenek, sunucuya belirli roller (roles) veya özellikler (features) eklemenizi sağlar. Örneğin, file server rolü, DNS, DHCP gibi sunucu rollerini eklemek için bu seçeneği kullanırsınız. Bu seçimi yaptıktan sonra “File and Storage Services” rolünü ve diğer ilgili bileşenleri kurabilirsiniz.
2. Remote Desktop Services installation: Bu seçenek, Remote Desktop Services (RDS) rolünü kurmak için kullanılır. Bu, kullanıcıların uzak masaüstü bağlantıları aracılığıyla sunucuya erişmelerini sağlar. RDS genellikle sanal masaüstü altyapısı (VDI) kurulumları ve uygulama sanallaştırması için kullanılır.
- Ne Zaman Seçilir?: Eğer amacınız kullanıcıların uzak masaüstü üzerinden sunucuya erişmesini sağlamaksa, bu seçeneği tercih etmelisiniz. Ancak file server kurulumunda bu seçeneğe ihtiyacınız yok.
Bu aşamada “Select a server from the server pool” seçeneğini seçip “Next” diyoruz.
- “Select a server from the server pool” seçeneği, sunucuya bir rol veya özellik yüklerken, yüklemenin hangi sunucuda gerçekleştirileceğini belirlemenizi sağlar.
- “Select a virtual hard disk” seçeneği, sanal bir file server kurulumunda, sanal makinenizin kullanacağı sanal sabit diski seçmenizi veya oluşturmanızı sağlar.
Bu aşamada sadece “File Server Resource Manager” seçeneğini seçiyoruz. Daha sonra “Add Features” diyerek özelliği ekliyoruz. Daha sonra “Next” diyoruz. FSRM ilgili daha detaylı bir makale yazacağım şimdilik özelliği ekleyelim.
Bu aşamada herhangi bir şey seçmiyoruz. “Next” diyerek geçiyoruz.
“Select one or more features to install on the selected server” adımı, sunucunuza dosya paylaşımı ve depolama yönetimi gibi ek işlevsellikler eklemek için hangi özelliklerin kurulacağını seçmenizi sağlar. Bu adım, sunucunun file server olarak işlev görmesi için gerekli olan özelliklerin yapılandırılmasını sağlar.
Son olarak “Install” deyip kurulumu başlatıyoruz.
Kurulum işlemi tamamlandı. “Close” diyerek sonlandırıyoruz.
Evet şimdi paylaşım ve yetki verme işlemine geçiyoruz.
Yerel Disk D:’yi FileServer isminde tanımladık. Daha sonrasında File Server’ın içerisinde hangi departmanların klasörleri olacaksa o departmanların isminde klasör oluşturuyoruz. Sonra örnek olarak “IT” klasörü ağda nasıl paylaşıyoruz, nasıl yetki veriyoruz ona bakalım.
Klasör sağ tıklıyoruz -> Properties -> Sharing -> Advanced Sharing… -> Share this folder şeçeneğini işaretliyoruz. -> “Permissions” üzerinden yetki vereceğimiz sayfayı açıyoruz.
Burada “Add” diyerek oradan yetki vereceğimiz kullanıcı/bilgisayarı seçiyoruz. Daha sonrasında “Permission” kısmında hangi yetkileri vereceksek onu seçip kaydediyoruz.
Evet paylaşım ve yetki verme işlemi bu kadar şimdi kontrol edelim.
Klasörlere yetki ve paylaşım verdikten sonra kullanıcı tarafı ekran görüntüsü bu şekilde olacaktır.
File Server Dosya Paylaşım Yetkileri ve Açıklamaları
Dosya sunucusu (file server) üzerinde dosya paylaşım yetkileri, kullanıcıların dosya ve klasörlere erişim seviyelerini belirler. Bu yetkiler hem güvenliği sağlamak hem de kullanıcıların ihtiyaçlarına uygun erişim seviyeleri sunmak için kritik öneme sahiptir.
1. Full Control (Tam Denetim): Bu yetki, kullanıcılara dosya veya klasör üzerinde tam kontrol sağlar. Kullanıcı, dosya veya klasörü görüntüleyebilir, düzenleyebilir, silebilir, yeni dosyalar veya klasörler oluşturabilir ve izinleri değiştirebilir. Tam denetim yetkisi, genellikle yöneticilere veya dosyanın sahibi olan kişilere verilir.
- Yetkiler:
- Dosya veya klasörü açma ve içerik üzerinde tam kontrol
- İzinleri değiştirme
- Dosya veya klasör silme ve yeniden adlandırma
2. Modify (Değiştirme): Değiştirme yetkisi, kullanıcılara dosya veya klasör içeriklerini değiştirme yetkisi verir, ancak izinleri değiştiremezler. Kullanıcılar dosya veya klasörleri açabilir, düzenleyebilir, kaydedebilir ve silebilir, ancak diğer kullanıcıların erişim izinlerini düzenleyemezler.
- Yetkiler:
- Dosya veya klasörü açma ve düzenleme
- Dosya veya klasörü silme
- Yeni dosya veya klasör oluşturma
3. Read & Execute (Okuma ve Çalıştırma): Bu yetki, kullanıcılara dosya veya klasör içeriğini okuma ve eğer bir uygulama veya program ise çalıştırma izni verir. Kullanıcılar dosyaları görüntüleyebilir ve çalıştırabilir, ancak değiştiremez veya silemezler.
- Yetkiler:
- Dosya veya klasörü açma
- Uygulamaları çalıştırma
- Dosya veya klasör içeriğini okuma
4. Read (Okuma): Okuma yetkisi, kullanıcılara dosya veya klasör içeriğini görüntüleme izni verir. Bu yetkiye sahip kullanıcılar dosya ve klasörleri açabilir, ancak bunları değiştiremez, silemez veya yeni dosya oluşturamaz.
- Yetkiler:
- Dosya veya klasörü açma ve okuma
- Dosya veya klasör özelliklerini görüntüleme
5. Write (Yazma): Yazma yetkisi, kullanıcılara mevcut dosya veya klasörlere veri yazma, yeni dosya veya klasör oluşturma izni verir. Ancak, kullanıcılar mevcut dosyaları veya klasörleri silemez ya da izinleri değiştiremez.
- Yetkiler:
- Yeni dosya veya klasör oluşturma
- Dosya veya klasörlere veri yazma
